Hej ogarnięci !!!

"Ważniejsze dokumenty do historyi miasta Dębicy" - część czwarta

Pod koniec XV wieku Dębica uległa zniszczeniu w czasie pożaru wywołanego najazdem Tatarów. Wspomina o tym profesor Wyrobek w I części "Najważniejszych dokumentów ...". Po pożarach i zniszczeniach Dębica zwolniona była przez ówczesnego dziedzica miasta i Katarzynę z Latoryna z opłat i czynszów na okres 14 lat. Pozostała jedynie opłata z łaski.

Na sejmie piotrkowskim w 1504 roku Król Zygmunt zwolnił mieszczan dębickich na okres 6 lat z wszelkich opłat. Zwolniono również z opłaty podatku płaconego od produkcji i sprzedaży napojów. Podatek ten nazywany był ówcześnie "czopowe".

 

Profesor Józef Wyrobek dotarł do dokumentów świadczących o tym a pochodząc z roku 1504 i 1505 w przypisach zamieszczonych w IV części "Ważniejszych dokumentów do historyi miasta Dębicy" profesor daje wyraz uznania dla pracy profesora Uniwersytetu Warszawskiego Teodora Wierzbowskiego, który w latach 1905 do 1910 opracował dokumenty pochodzące od 1447 do 1548 roku i wydał pod nazwą "Matricularum Regni Poloniae Summaria". W części III tego opracowania znalazły się dwa dokumenty dotyczące miasta Dębicy mówiące o zwolnieniu z opłat czynszowych o których mowa.

Wymienione w IV części "Ważniejszych dokumentów..." akta obejmują lata 1504 - 1705.

W dokumencie XXX Wyrobek zamieścił poczet Proboszczów dębickich obejmujących probostwo dębickie w latach 1430 do 1775. Jak wiemy z wcześniejszych opracowań prof. Wyrobka Dębica miasto mieszczańskie miało kilku właścicieli. Dobra dębickie podzielone były między kilka rodów szlacheckich. Ciągle przewijają się nazwiska Podgrodzkich, Szczepanowskich, górskich, Trzecieskich zamieszczane w różnych aktach, przywilejach, procesach sądowych, zapisach majątkowych. Fakt istnienia kilku właścicieli nie wpłynął korzystnie na miasto ani też na obsadzanie urzędu proboszcza kościoła parafialnego. Jak wiemy - w ówczesnych czasach przywilej obsadzania urzędu proboszcza miał właściciel dóbr. A ponieważ właścicieli było kilku powstały trudności, spory i brak porozumienia w sprawie wakującego beneficjum dębickiej parafii.

Spory o obsadę stanowiska plebańskiego wybuchały dość często zwłaszcza, że częsta też była zmiana osób na tym stanowisku. Spory znajdowały łagodne zakończenia w sądach poczym niezgodni kolatorowie, czyli opiekunowie parafii dochodząc w miarę umiarkowanego porozumienia wysuwali po jednym kandydacie z każdej ze stron co doprowadzało w końcu do obsadzenia przeważnie dwóch proboszczów w jednym czasie.

O treści i genezie sporów o beneficjum dębickiej parafii możemy się dowiedzieć z dokumentów wschodzących w skład dawnej Księgi dokumentów parafii dębickiej. Wykaz proboszczów można poznać z Metryk chrztów, wykazów ślubów i pogrzebów.

Z tych źródeł historycznych korzystał prof. J. Wyrobek sporządzając poczet "Przewielebnych Księży Proboszczów dębickich" i podając go w IV części "Ważniejszych dokumentów do historyi miasta Dębicy".

" Oto poczet Przewielebnych Księży Proboszczów dębickich - od około r. 1430 do r. 1775, - których z przytoczonych dokumentów poznajemy:

Jan z Bolesławia - przed r. 1440.

Mikołaj z Królewic syn Bogusława - od r. 1451.

Piotr z rodu Wieniawitów - do r. 1497

Stanisław Lipnicki - od r. 1497

Paweł Lipieński - od r. 1556 do 1558

Joachim Zaporski - od r. 1558 do 1566

Aleksy Stroński - od r. 1566 do 1569

Błażej Wislicianus - od r. 1569 - 1593

Marcin Strzegocki - od r. 1593 - 1608

Jan Francisciades (Frankiewicz) - od r. 1609 - 1630

Kilian Latoszyński - od r. 1631 - 1645

Marcin Pałuski - od. R 1646 - 1681

Marcin Karczowski - od r. 1681 - ok. 1689

Michał z Młodocina Młodecki - od r. 1689-1705

Jan Wojciech Olszowski od r. 1705-1720 kilku

Józef z Chyszczowa Romer - do r. 1759

Antoni Dunin Karwicki - od r. 1759 do 6 listopada 1765.

Mikołaj z białej Woyciechowski od r. 1766 poza r. 1775 - ostatni proboszcz parafii dębickiej z czasów przed I podziałem Polski.

Szkoda, że przy braku źródeł nie można wymienić obok tych proboszczów także około tej parafii zasłużonych: X. X. Komendarzy, kaznodziejów, wikarych jako współpracowników, których siędopiero poznaje z metryk za czasów probostwa X.X. Karwickiego i Woyciechowskiego."

Opracowanie: mgr Lidia Górska

Aktywna tablica

Nasza szkoła realizuje projekt Priorytet 3 Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0 na lata 2021-2025

Dziennik elektroniczny

Licznik odwiedzin

Odsłon artykułów:
4004807

Szukaj