Tweet |
Pod koniec XV wieku Dębica uległa zniszczeniu w czasie pożaru wywołanego najazdem Tatarów. Wspomina o tym profesor Wyrobek w I części "Najważniejszych dokumentów ...". Po pożarach i zniszczeniach Dębica zwolniona była przez ówczesnego dziedzica miasta i Katarzynę z Latoryna z opłat i czynszów na okres 14 lat. Pozostała jedynie opłata z łaski. Na sejmie piotrkowskim w 1504 roku Król Zygmunt zwolnił mieszczan dębickich na okres 6 lat z wszelkich opłat. Zwolniono również z opłaty podatku płaconego od produkcji i sprzedaży napojów. Podatek ten nazywany był ówcześnie "czopowe".
Profesor Józef Wyrobek dotarł do dokumentów świadczących o tym a pochodząc z roku 1504 i 1505 w przypisach zamieszczonych w IV części "Ważniejszych dokumentów do historyi miasta Dębicy" profesor daje wyraz uznania dla pracy profesora Uniwersytetu Warszawskiego Teodora Wierzbowskiego, który w latach 1905 do 1910 opracował dokumenty pochodzące od 1447 do 1548 roku i wydał pod nazwą "Matricularum Regni Poloniae Summaria". W części III tego opracowania znalazły się dwa dokumenty dotyczące miasta Dębicy mówiące o zwolnieniu z opłat czynszowych o których mowa. Wymienione w IV części "Ważniejszych dokumentów..." akta obejmują lata 1504 - 1705. W dokumencie XXX Wyrobek zamieścił poczet Proboszczów dębickich obejmujących probostwo dębickie w latach 1430 do 1775. Jak wiemy z wcześniejszych opracowań prof. Wyrobka Dębica miasto mieszczańskie miało kilku właścicieli. Dobra dębickie podzielone były między kilka rodów szlacheckich. Ciągle przewijają się nazwiska Podgrodzkich, Szczepanowskich, górskich, Trzecieskich zamieszczane w różnych aktach, przywilejach, procesach sądowych, zapisach majątkowych. Fakt istnienia kilku właścicieli nie wpłynął korzystnie na miasto ani też na obsadzanie urzędu proboszcza kościoła parafialnego. Jak wiemy - w ówczesnych czasach przywilej obsadzania urzędu proboszcza miał właściciel dóbr. A ponieważ właścicieli było kilku powstały trudności, spory i brak porozumienia w sprawie wakującego beneficjum dębickiej parafii. Spory o obsadę stanowiska plebańskiego wybuchały dość często zwłaszcza, że częsta też była zmiana osób na tym stanowisku. Spory znajdowały łagodne zakończenia w sądach poczym niezgodni kolatorowie, czyli opiekunowie parafii dochodząc w miarę umiarkowanego porozumienia wysuwali po jednym kandydacie z każdej ze stron co doprowadzało w końcu do obsadzenia przeważnie dwóch proboszczów w jednym czasie. O treści i genezie sporów o beneficjum dębickiej parafii możemy się dowiedzieć z dokumentów wschodzących w skład dawnej Księgi dokumentów parafii dębickiej. Wykaz proboszczów można poznać z Metryk chrztów, wykazów ślubów i pogrzebów. Z tych źródeł historycznych korzystał prof. J. Wyrobek sporządzając poczet "Przewielebnych Księży Proboszczów dębickich" i podając go w IV części "Ważniejszych dokumentów do historyi miasta Dębicy". " Oto poczet Przewielebnych Księży Proboszczów dębickich - od około r. 1430 do r. 1775, - których z przytoczonych dokumentów poznajemy: Jan z Bolesławia - przed r. 1440. Mikołaj z Królewic syn Bogusława - od r. 1451. Piotr z rodu Wieniawitów - do r. 1497 Stanisław Lipnicki - od r. 1497 Paweł Lipieński - od r. 1556 do 1558 Joachim Zaporski - od r. 1558 do 1566 Aleksy Stroński - od r. 1566 do 1569 Błażej Wislicianus - od r. 1569 - 1593 Marcin Strzegocki - od r. 1593 - 1608 Jan Francisciades (Frankiewicz) - od r. 1609 - 1630 Kilian Latoszyński - od r. 1631 - 1645 Marcin Pałuski - od. R 1646 - 1681 Marcin Karczowski - od r. 1681 - ok. 1689 Michał z Młodocina Młodecki - od r. 1689-1705 Jan Wojciech Olszowski od r. 1705-1720 kilku Józef z Chyszczowa Romer - do r. 1759 Antoni Dunin Karwicki - od r. 1759 do 6 listopada 1765. Mikołaj z białej Woyciechowski od r. 1766 poza r. 1775 - ostatni proboszcz parafii dębickiej z czasów przed I podziałem Polski. Szkoda, że przy braku źródeł nie można wymienić obok tych proboszczów także około tej parafii zasłużonych: X. X. Komendarzy, kaznodziejów, wikarych jako współpracowników, których siędopiero poznaje z metryk za czasów probostwa X.X. Karwickiego i Woyciechowskiego." Opracowanie: mgr Lidia Górska |