Wstęp

Szczegóły

Kategoria: Historia szkoły

Trudno wyobrazić sobie napisanie czegokolwiek na temat Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy bez tekstów źródłowych zawierających jego historię. Stuletnia szkoła ma bowiem historię długą i ciekawą, zważywszy na fakt że jej losy nie rozerwalnie związane były z losami miasta od początków XX wieku do dni dzisiejszych.

 Już od chwili założenia szkoły każdy jej rok życia był rejestrowany z kronikarską niemal dokładnością. Wydawane nakładem Funduszu Naukowego, drukowane w tarnowskiej drukarni Józefa, a następnie Ludwika Styrny "Sprawozdania C.K. Gimnazyum w Dębicy" zawierały dokładne informacje dotyczące każdego roku szkolnego. Pierwsze sprawozdanie ukazało się w roku 1908. Rok wcześniej (1907) szkoła rozpoczęła pracę w nowo-wybudowanym budynku przy w którym mieści się do dnia dzisiejszego. Pierwsze siedem lat istnienia szkoły zarejestrowano już w I Sprawozdaniu. Następnie w Sprawozdaniu IX jako część składowa VII części "Ważniejszych dokumentów do historyi miasta Dębicy" zebranych i opracowanych przez profesora dębickiego gimnazjum Józefa Wyrobka ukazała się "Chronica A.D. 1900 - 1913". Podane w niej trzynaście pierwszych lat istnienia szkoły stanowią okazję do zapoznania się z najważniejszymi wydarzeniami jakie miały miejsce na terenie dębickiego gimnazjum tuż przed wybuchem I wojny światowej.

W roku szkolnym 1924/1925 zostało wydane nakładem Komitetu Rodzicielskiego "Sprawozdanie jubileuszowe dyrekcji Państwowego Gimnazyum w Dębicy". Znajduje się w nim szkic sprawozdawczo-statystyczny o Państwowym Gimnazjum w Dębicy z okazji dwudziestopięcioletniego jubileuszu.

Oprócz genezy i początków działalności szkoły szkic ten wyszczególnia w porządku chronologicznym wykaz wszystkich profesorów z podaniem czasu ich służby w okresie 25 lat jej istnienia.

Wszystkie Sprawozdania miały pewien ustalony schemat treściowy. Składały się zazwyczaj z dwóch części. Pierwszą stanowiły ważne odczyty, prelekcje lub wykłady. Druga część tzw. Urzędowa zawierała stałe rubryki (działy). I tak w części urzędowej najczęściej podawane były: skład grona nauczycielskiego za dany rok szkolny, zmiany w składzie grona nauczycielskiego, plan nauki, tematy wypracowań piśmiennych, wykaz podręczników na następny rok szkolny. Ponadto wyszczególnione były przedmioty realizowane w roku sprawozdawczym, stan zbiorów naukowych, klasyfikacja uczniów, imienny wykaz uczniów, zestawienie dochodów i rozchodów często "Sprawozdania...." podawały statystykę uczniów, najważniejsze rozporządzenia władz szkolnych, rozkłady godzin na rok następny, wyniki badań lekarskich. Każde sprawozdanie kończyło się ogłoszeniami i informatorami dyrekcji szkoły.

W sprawozdaniach drukowano także klepsydry zmarłych profesorów i uczniów, zawiadamiające o okolicznościach śmierci i pogrzebach.

 Wszystkie dane zawarte w Sprawozdaniach Dyrekcji cechowały się dokładnością i przejrzystością. Dowiedzieć się z nich można o genezie szkoły, odtworzyć nazwiska pierwszych nauczycieli i uczniów, nazwiska fundatorów i osób wspierających materialnie i duchowo ideę założenia tej gigantycznej machiny. Dzięki dokładności i sumienności osób sporządzających ówczesne sprawozdania można dziś odtworzyć wygląd i szczegółowy opis umundurowania szkolnego, stanu pomocy naukowych a nawet zorientować się w opłatach wnoszonych wtedy za naukę.

"Sprawozdania Dyrekcji" wydawane w okresie od 1907 do 1932 roku są najdawniejszym źródłem historycznym zawierającym dzieje ówczesnej szkoły. Korzystają z nich studenci piszący prace magisterskie, prowadzący badania dotyczące liceum ogólnokształcącego. Na "Sprawozdania..." powołują się także autorzy monografii i opracowań historycznych dotyczących Dębicy. Niektóre sprawozdania odczyty, wykłady. prelekcje. Sprawozdanie V w części pierwszej przedstawia wykład Tadeusza Rojka pt. "Zygmunt Krasiński wobec przyrody". Sprawozdanie VIII zawiera pamiętnik zakładu z roku 1914/1915. Bardzo dokładne jest Sprawozdanie IX gdzie znaleźć można "Wspomnienie o ś.p. Cesarzu Franciszku Józefie I", "wykład o ś.p. Henryku Sienkiewiczu; oraz ostatnią siódmą część "Ważniejszych dokumentów do historyi miasta Dębicy" zebrane przez prof. Józefa Wyrobka. Pozostałe sześć części znaleźć można kolejno w Sprawozdaniach: I, II, III, IV, VI, VII. W roku 1918 dyrekcja każdego gimnazjum w Polsce zobowiązana była do wydawania corocznych sprawozdań, które powinny zawierać prace naukowe nauczycieli i uczniów. Ponadto istniał obowiązek przesyłania do bibliotek mających gromadzić całokształt piśmiennictwa wydawanego w języku polskim tzw. egzemplarza obowiązkowego. Wraz ze zniesieniem obowiązku wydawania corocznych sprawozdań dyrekcji z każdym rokiem stają się one coraz mniej dokładne aż wreszcie przestały się ukazywać. Spowodowało to znaczne ograniczenie informacji na temat szkoły i zawężenie ich do protokołów Rad Pedagogicznych. Widać w związku z tym wyraźną lukę chronologiczną spowodowaną brakiem sprawozdań zwłaszcza po roku 1954. Prezentowane tutaj dokumenty obejmują lata 1907 -1922. Oprócz omówionych działów zawierają także dokładne opisy szkolnych uroczystości, apeli, są więc bezcennym źródłem wiedzy o minionych latach.

Opracowanie: mgr Lidia Górska

• nast. »